زبان گرجی ( ქართულიენა، کارْتولی اِنا ) زبان مردم گرجی و زبان رسمی کشور گرجستان است. این زبان جزو ۱۰ زبان کهن و قدیمی در جهان است که هنوز تکلم میشود. این زبان جزو 14 زبان زنده دنیا است که صاحب خط ویژه خود نیز می باشد.
زبان گرجی یکی از زبانهای قفقازی و از خانوادهٔ زبانهای کارتولی میباشد. این زبان با خط گرجی نوشته میشود که یکی از ۱۶ سیستم نوشتاری دنیا است.
قدیمیترین کتیبهٔ کشف شده از زبان گرجی، نوشته شده به نخستین الفبای گرجی (آسومتاورولی) مربوط به سدهٔ یکم پیش از میلاد مسیح است.
این زبان علاوه بر گرجستان در بخشهایی از آذربایجان، شمال شرق ترکیه و در استان اصفهان ایران در شهرهای فریدونشهر و بوئین میاندشت و همچنین چند روستای این دو شهرستان تکلم میشود.
زبان گرجی
زبان گرجی در شمار زبانهای قفقازی است و زبانهای قفقازی به آن دسته از زبانها گفته میشود که در منطقهٔ قفقاز بین دریای سیاه و دریای خزر با آن ارتباط برقرار میشود.
زبانهای قفقازی را از دیدگاه طبقهبندی منطقهای میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
- منطقهٔ شمال غربی قفقاز که شامل زبانهای قفقازی شمال غربی میشود.
- منطقهٔ شمال شرقی قفقاز که شامل زبانهای ناخوداغستانی میشود.
- منطقهٔ جنوب قفقاز که شامل زبانهای کارتولی میشود.
گروه کارتولی شامل زبانهای: گرجی، مگرلی، لازی و سوانی است. زبان گرجی به زبان ادبی و علمی از زبانهای کارتولی اطلاق میشود و زبان رسمی کشور گرجستان میباشد.[۴]
خط گرجی
خط گرجی یکی از قدیمیترین سیستمهای نوشتاری جهان است. با استناد به کتاب باستانی «سرگذشت کارتلی»، خط گرجی به وسیلهٔ پارناواز یکم پادشاه گرجستان باستان اختراع شدهاست.
یکی از قدیمیترین سنگنبشتههای گرجی به وسیلهٔ کوربو باستانشناس ایتالیایی در فلسطین کشف شدهاست و تاریخ کتابت آن در حدود سال ۴۳۳ میلادی تعیین گردیدهاست؛ و یکی دیگر از قدیمیترین سنگنبشتههای گرجی بر دیوار کلیسای بولنیسی واقع در جنوب گرجستان وجود دارد و تاریخ کتابت آن به سال ۴۹۲ میلادی تخمین زده شدهاست. در اکتشافات اخیر در ایالت کاختی گرجستان نیز اشیایی به دست آمدهاست که درحدود ۱ قرن پیش از میلاد مسیح بر روی آنها جملات کوتاهی با الفبای گرجی نوشته شدهاست.